راهبری، مهارتی حیاتی برای هدایت افراد، سازمانها و جوامع به سوی موفقیت است. در طول تاریخ، انسانها همواره به دنبال راههایی برای ارتقای این مهارت بودهاند. دورههای راهبری، به عنوان ابزاری قدرتمند، نقشی کلیدی در این زمینه ایفا میکنند. در این مطلب، به سفری در گذر زمان خواهیم رفت و تاریخچه دورههای راهبری را از بدو پیدایش تا به امروز بررسی خواهیم کرد.
ریشههای آموزش راهبری را میتوان در دوران باستان جستجو کرد. در یونان باستان، فلاسفهای مانند سقراط و افلاطون به بحث و بررسی ایدههای مربوط به راهبری و حکومت میپرداختند. در چین باستان نیز، کتاب «هنر جنگ» اثر سون تزو، به عنوان یکی از اولین متون مربوط به استراتژی و راهبری شناخته میشود.
در قرون وسطی، آموزش راهبری عمدتاً در چارچوب مذهب و فلسفه صورت میگرفت. متون مذهبی مانند انجیل و تورات، آموزههای اخلاقی و راهبری را ارائه میدادند. در دوره رنسانس، با ظهور اندیشههای اومانیسم، تمرکز بر روی راهبری فردی و ویژگیهای شخصی رهبران افزایش یافت.
در دوران مدرن، با ظهور انقلاب صنعتی و پیچیدهتر شدن جوامع، نیاز به آموزشهای تخصصی راهبری بیش از پیش احساس شد. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، اولین دورههای رسمی راهبری در دانشگاهها و موسسات آموزشی ارائه شد. این دورهها عمدتاً بر روی تئوریهای راهبری، مهارتهای مدیریتی و روانشناسی تمرکز داشتند.
طی دهههای اخیر، شاهد تنوع و گسترش چشمگیری در دورههای راهبری بودهایم. امروزه، دورههای راهبری در سطوح مختلف، از جمله دانشگاهها، موسسات آموزشی خصوصی، سازمانها و شرکتها ارائه میشوند. این دورهها طیف وسیعی از موضوعات را قابل فهم میکنند، از جمله راهبری سازمانی، راهبری تیمی، راهبری در شرایط بحرانی، راهبری اخلاقی و راهبری تحولی.
مدلهای گوناگونی از راهبری طی سالها در دنیا معرفی و مورد تمرین و استفاده قرار گرفتهاند. راهبری با رویکرد هستیشناختی و مدل پدیدهشناختی از جمله این مدلهاست. در این مدل، راهبری در سازمان به معنی قدرت، اختیار، کاریزما، و یا حتی تجربه نیست. راهبری در یک سازمان یعنی خلق آیندهای که قرار نبود اتفاق بیافتد و در نتیجه تحقق آن آینده.
دوره راهبری زمانی خلق شد که برای اولین بار (از سال 2004 تا 2008) در دانشکدۀ کسب و کار دانشگاه روچستر سیمون واقع در نیویورک، ایالات متحدۀ آمریکا تدریس شد و در آن زمان، از این کلاس به عنوان یک کلاس آزمایشی استفاده میشد. از سال 2008، این دوره به طور مداوم توسعه پیدا کرد و هر سال در یک مؤسسۀ دانشگاهی آن را تدریس کردیم.
برخی از این مؤسسات دانشگاهی عبارتاند از: دانشگاه نیرو هوایی و دانشکدۀ پزشکی گیزل در کالج دارتموث واقع در ایالات متحده، دانشگاه فنی نانیانگ واقع در سنگاپور، در دانشکدۀ کسب و کار دانشگاه کلمسون در کارولینای جنوبی واقع در ایالات متحده و در جولای 2018 در دانشکاه کالیفرنیا در لس آنجلس (UCLA) این دوره برای دانشجویان دورۀ کارشناسی، فارغ التحصیلان، رؤسا، مدیران اجرایی کسب و کار، مشاوران مدیریت و اعضای هیئت علمی مؤسسات دانشگاهی مختلف برگزار شده است.
همچنین این دوره تاکنون درپنج مکان بین المللی از جمله ویستلر، در ایالت بیریتیش کلمبیا کانادا (2012) و ابوظبی، امارات متحده عربی (2016)، هر کدام به نفع بنیاد (مؤسسۀ) هستیشناختی/پدیدهشناختی ارهاد- جنسن توسط ما برگزار شده است.
از سال 2010 (آن سال تحت حمایت مؤسسۀ کافمن، مؤسسۀ گروتر و دانشگاه نیروی هوایی ایالات متحده)، ما 134 محقق را آموزش دادهایم تا به طور مؤثر بتوانند دوره را ارائه دهند. این 134 محقق (که همگی قبلاً این دوره را گذراندهاند) از مؤسسات دانشگاهی مختلفی هستند، از شمال، مرکز و جنوب آمریکا گرفته تا اروپا، آفریقا، آسیای جنوب شرقی، هند غربی، خاورمیانه و روسیه.
چهل و چهار نفر از این محققین، در حال ارائۀ این دوره در دانشگاهها یا کالجهای خود هستند. همچنین ما این دوره را به بیش از 200 مشاور مدیریت از حدود 60 شرکت آموزش دادیم که آنها هم اکنون در حال ارائۀ این دوره یا مطالبی از آن به مشتریان خود هستند، که مشتریان آنها شامل تقریباً تمام 50 شرکت برتر در مجلۀ Fortune هستند.
این دوره، تحت عنوان «راهبر بودن و عملکرد مؤثر راهبری: یک مدل هستیشناختی/ پدیدهشناختی» توسط ارهارد، جنسن، زفرون و اچوریا (از سال 2013 تاکنون) و گرنجر (از 2008 تا 2015) توسعه داده شده است. از ابتدا توسعه این دوره به کشف آنچه واقعاً لازمه راهبر بودن دانشجویان و عملکرد مؤثر راهبری به عنوان ابراز طبیعی آنها است، و همچنین آنکه این دوره بتواند در توسعۀ علم نوین راهبری، سهم بسزایی داشته باشد، متعهد بودهایم.
به اعتقاد زفرون راهبران افراد معمولی هستند که شجاعت داشتهاند دیگران را به امکانهایی دعوت کنند که حاصل تعهد و چشم انداز آنهاست. تا افراد فراتر از نیازها و دغدغههای خود قدم برداشته و با هم به سمت خلق آن آینده غیرممکن قدم بردارند. تا آنچه واقعا لازمه راهبر بودن و عملکرد موثر راهبری به عنوان ابراز طبیعی هر فرد است را در این زمین بازی کشف کنند.
مشاوره تحولی و راهبری با رویکرد هستیشناختی و مدل پدیدهشناختی فضایی را فراهم میکند تا افراد با پیاده سازی لیدرشیپ در زمین بازی زندگی خود و با از میان برداشتن محدودیتهایی که خودشان بر خودشان تحمیل کردهاند ابتدا خود و سپس دیگران را به سمت آیندهای که خلق کردهاند هدایت و راهبری کنند. فضایی تا راهبران به سمت دستیابی به چیزی فراتر از دغدغههای معمول خود قدم بردارند.